KM, kW i inne – jak przeliczać samochodowe jednostki?

Pytanie dotyczące „koni pod maską”, mimo że zadawane niezwykle często – szczególnie w gronie młodszych fanów motoryzacyjnych rozwiązań – może wprowadzać nieświadomych w niemałą konsternację. Czym są bowiem wspomniane konie i skąd się wzięły? Biorąc pod uwagę szereg zawiłości tyczących się owych jednostek, znalezienie odpowiedzi może nie być tak proste, jak wydaje się to z pozoru.

O koniach mechanicznych słów kilka

Wartości tej, pozostającej mimo wszystko najpopularniejszym sposobem określania mocy silnika, nie sposób określić mianem nowej – powstała bowiem (w swojej podstawowej formie) przed czasami znanymi jako okres rewolucji przemysłowej, utrwaliła się zaś w latach świetności maszyn parowych. Wtedy też, w celu „obrazowego” przedstawienia ich możliwości opracowano swego rodzaju przelicznik, porównujący działanie urządzenia z pracą zwierzęcia. Silnik parowy o mocy 3 KM (koni mechanicznych) był wedle niego w stanie wykonać taką samą pracę, co jeden koń pociągowy. Zasadnicza różnica dotyczyła jednak możliwości nieustannego działania – finalnie wskazano więc, że maszyna o mocy 3 KM wykonuje w ciągu doby pracę porównywalną z tą, którą grupa trzech koni pociągowych urzeczywistnia w czasie całego dnia roboczego (przy założeniu, że trwa on 8 godzin w każdym z przypadków). Wielokrotność interpretacji i kolejnych opracowań doprowadziła jednak do sytuacji, w której przeciętnemu kierowcy przychodzi liczyć się także z innymi – równorzędnymi – oznaczeniami.

Koń czy kilowat?

Konie mechaniczne z powodzeniem funkcjonują w nieoficjalnych specyfikacjach oraz języku potocznym (ich popularność zaobserwować można głównie podczas analizy wszelkiego rodzaju materiałów promocyjnych). Co ważne jednak – nie sposób odnaleźć ich w dokumentach takich jak świadectwo homologacji, dowód rejestracyjny czy książka gwarancyjna. Dlaczego? Ma to ścisły związek z wydarzeniami początku lat 70. XX wieku, kiedy to – w celu ujednolicenia używanych na całym świecie oznaczeń – w tak zwanym układzie SI (czyli Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar) uchwalono, że jeden koń mechaniczny jest tożsamy z wartością 735,5 wata. Działanie to wywołało odpowiednią zmianę również w samych koncernach motoryzacyjnych, zjeżdżające z taśm produkcyjnych auta poczęto bowiem oznaczać symbolem kW, czyli ilością (kilo)watów właśnie. To z kolei wpłynęło na zmiany regulacji podmiotów zajmujących się krajowymi rejestracjami pojazdów, doprowadzając do sytuacji znanej po dziś dzień.

W tym miejscu warto także wspomnieć, że… jednostka jednostce nierówna. Polskie konie mechaniczne znane są bowiem w Europie kontynentalnej (i nie tylko) pod niemieckim określeniem Pferdestärke (w skrócie PS). Gdzie podział się więc język angielski i ichniejszy horsepower (oznaczany literami HP)? Funkcjonuje jedynie w krajach anglosaskich, stosujących – nie tylko w dziedzinie motoryzacji – własne oznaczenia jednostek, różniące się dodatkowo kwestią wartości. W tym przypadku angielski HP będzie odpowiadać 1,01 KM (różnica nie jest więc duża, jednak mimo to – znacząca). Trzeba również zauważyć, że wśród pojawiających się – choć znacznie rzadziej – skrótów znaleźć można też litery HPM (odpowiadające angielskim słowom horsepower metric) oraz HPI (pod którymi kryje się określenie horsepower imperial).

Wszystko o przeliczaniu

Jak zabrać się zaś za kluczową wymianę konia mechanicznego na kilowat (i odwrotnie)? Najłatwiejsze wydaje się przyjęcie podstawowego (choć uproszczonego – rzeczywista złożoność sięga bowiem kilku miejsc po przecinku) założenia:

- 1 KM odpowiada w istocie 0,74 kW,

- 1 kW jest z kolei równy 1,36 KM.

Oznacza to konieczność pomnożenia wskazanej wartości przez 0,74 w przypadku chęci zamiany koni mechanicznych na kilowaty lub też przez 1,36 w momencie dokonywania odwrotnego działania. Wygodniejsze wydaje się jednak przedstawienie przykładowych danych w przystępniejszej formie.